Thời gian qua, việc triển khai thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh đã có chủ trương thống nhất bằng văn bản, nhất quán từ Trung ương đến cấp Tỉnh, phù hợp với xu hướng phát triển chung của Thế giới; đã được bàn bạc, đề cập trong nhiều cuộc làm việc của Lãnh đạo 2 Đảng, Nhà nước, Chính phủ, cấp Tỉnh-Khu của Việt Nam và Trung Quốc. Cặp cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Việt Nam) – Đông Hưng (Trung Quốc) đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy giao lưu kinh tế, thương mại giữa hai quốc gia. Việc triển khai xây dựng cửa khẩu thông minh tại cặp cửa khẩu này không chỉ là bước đi tất yếu trong tiến trình hiện đại hóa hạ tầng cửa khẩu, mà còn góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, đảm bảo dòng chảy thương mại được thông suốt, nâng cao hiệu quả thông quan hàng hóa và kiểm soát người xuất nhập cảnh một cách nhanh chóng, an toàn, chính xác.

Trước đó, ngày 12/4/2025, hai bên chính thức ký kết “Thỏa thuận khung hợp tác thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh Móng Cái (Việt Nam) – Đông Hưng (Trung Quốc) và thí điểm xây dựng khu hợp tác kinh tế qua biên giới Móng Cái (Việt Nam) - Đông Hưng (Trung Quốc)”. Trong đó, Hai Bên thống nhất thành lập Tổ công tác thúc đẩy việc triển khai thực hiện Thoả thuận khung. Phía Quảng Ninh giao Ủy ban nhân dân thành phố Móng Cái và phía Quảng Tây giao Chính quyền nhân dân thành phố Đông Hưng làm đầu mối trao đổi.

Hiện nay, Thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) đã chuẩn bị phương án sơ bộ xây dựng cửa khẩu thông minh, trọng tâm là đã nâng cấp trang thiết bị kiểm tra hiện có tại cửa khẩu cầu Bắc Luân I, đặc biệt là luồng kiểm tra không tiếp xúc (luồng kiểm tra thông minh), từng bước thực hiện cùng công nhận và chia sẻ thông tin người thông quan, trong năm 2025, thực hiện cư dân hai địa phương thông quan qua luồng kiểm tra không tiếp xúc (luồng kiểm tra thông minh) tại cửa khẩu song phương Móng Cái - Đông Hưng; Tận dụng trang thiết bị hiện có của Cửa khẩu cầu Bắc Luân II Việt - Trung, áp dụng mô hình thông quan 24/7 và ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ AI để giám sát, từng bước chuyển đổi mô hình sử dụng đường ray trượt trên không, vận tải bằng thanh ray không người lái.

Tại các cửa khẩu phía TP Móng Cái (Việt Nam) đang vận hành hệ thống trang thiết bị kỹ thuật đồng bộ, tương đương với phía bạn và thành phố Móng Cái đã chuẩn bị ngay các quỹ đất để xây dựng: Trung tâm hạ tầng CKTM; Khu hậu cần; Trung tâm thương mại điện tử và Kho bãi hàng hóa XNK, trung tâm triển lãm hàng hóa XNK.

Tai cuộc làm việc, khảo sát, Lãnh đạo UBND thành phố Móng Cái (Việt Nam) và Chính quyền thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) đã thống nhất một số nội dung về phương án kỹ thuật, đồng bộ cơ sở hạ tầng, trang thiết bị tại khu vực cầu Bắc Luân I (luồng xuất nhập cảnh dành cho khách du lịch, cư dân biên giới…); nghiên cứu, sử dụng hạ tầng kết nối tại cầu Bắc Luân II để triển khai xây dựng làn XNC XNK theo mô hình thông quan cửa khẩu thông minh. Đề xuất giải pháp nâng cấp luồng vận chuyển hàng hóa, nghiên cứu phương án bổ sung xây dựng mono- rail (hoặc sky -rail) để nâng cao hiệu suất thông quan. Thời gian XNC XNK theo mô hình cửa khẩu thông minh 24/7. 

Đồng chí Hồ Quang Huy, Chủ tịch UBND TP Móng Cái cho biết: ngay sau khi kết thúc cuộc khảo sát khu vực Cửa khẩu bên Đông Hưng vào sáng ngày 23/5/2025, Tổ công tác hoàn thiện ngay Đề án xong trước ngày 30/5/2025 để báo cáo UBND Tỉnh, làm cơ sở để tham mưu tổ chức Hội đàm giữa Lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) với Lãnh đạo Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) vào tuần đầu tháng 6/2025 và thực hiện các bước tiếp theo theo trình tự, thẩm quyền.