Theo tín ngưỡng của người dân Trà Cổ, Ông Voi được coi là linh vật của thần. “Ông Voi” vốn là các chú lợn do các Ông đám chăn nuôi. Theo tục lệ được duy trì từ xưa tới nay, trước khi vào lễ hội, làng Trà Cổ lại họp làng để chọn ra 12 người, gọi là cai đám, để chuẩn bị cho lễ hội năm sau. Cai đám phải là người, khoẻ mạnh, biết làm ăn, có đạo đức và lối sống lành mạnh, gia đình con cái thuận hoà, không vướng việc tang. Những người được làng chọn cũng rất vinh dự và tự hào, vì theo quan niệm của người xưa, gia đình nào làm tốt công việc cai đám thì sẽ được lộc, mạnh khoẻ, ăn nên làm ra…Đáng chú ý, cho dù hoàn thành tốt nhiệm vụ thì mỗi người chỉ được vinh dự làm cai đám một lần trong đời mà thôi. Từ đầu năm, mỗi cai đám sẽ nuôi một chú lợn. Sau khi mua về nhà, chú lợn này không gọi là lợn nữa mà được gọi là “Ông Voi”. “Ông Voi” được chăm sóc chu đáo, ăn ngon, ngủ màn để tránh muỗi, được thăm khám đầy đủ và chăm sóc, nâng niu, trân trọng như linh vật của     thần.  

"Ông Voi" ra đình chầu thần 
Chiều ngày 30-5 âm lịch, sau lễ tế gia tiên, các cai đám sẽ dùng cũi sơn đỏ có mái che mưa nắng để rước “Ông Voi” đã được tắm rửa sạch sẽ ra xếp thành hai hàng trước sân đình để chầu thần. Sau lễ tế cáo yết thần, Ban tổ chức lễ hội sẽ dùng thước đo từ đầu đến đuôi, đo vòng cổ, cận nặng từng “ông”. “Ông” nào thân dài nhất, vòng cổ to nhất, đẹp nhất và nặng nhất sẽ giành giải nhất và  được giữ lại để mổ tế thần. Trong mâm lễ, ngoài thủ lợn, không thể thiếu túm lông đuôi của “Ông Voi” này. Lễ trao thưởng cho cai đám có “Ông Voi” giải nhất sẽ được tổ chức vào sáng ngày chính hội hôm sau. Trong suốt những ngày hội đình, các cai đám sẽ phải túc trực ở đình, cùng Ban tổ chức lo việc cúng lễ, đèn nhang cho đến khi xong hội . Họ được dân làng kính trọng gọi là “ông đám”.

BTC trao giải cho các ông đám đã hoàn thành nhiệm vụ năm 2016

Tục thi Ông Voi mang nét độc đáo riêng có, thể hiện sâu sắc mơ ước về một cuộc sống no ấm, đủ đầy, làm ăn thuận lợi của người dân Trà Cổ, đồng thời khẳng định một nét đẹp văn hóa tín ngưỡng tâm linh và tính truyền đời của một nghi lễ nơi địa đầu Tổ Quốc mang đậm bản sắc văn hóa văn minh đồng bằng sông Hồng.