Thời gian qua, UBND thành phố Móng Cái đã cụ thể hoá Kế hoạch số 161/KH-UBND ngày 21/6/2023 của UBND Tỉnh bằng Kế hoạch số 365/KH-UBND ngày 29/11/2023 về thực hiện bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tiêu biểu làng người Dao ở thôn Pò Hèn, xã Hải Sơn phục vụ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030 và đạt được một số kết quả bước đầu. Trong đó, Thành phố quan tâm tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện; các cơ quan, ban ngành và xã Hải Sơn đã xây dựng kế hoạch, chương trình cụ thể hóa các chỉ tiêu, mục tiêu, nhiệm vụ để tổ chức triển khai thực hiện. Công tác quán triệt, truyền thông, tuyên truyền được triển khai sâu rộng, đã phát huy hiệu quả, với sự vào cuộc của các cấp, các ngành từ Thành phố đến cơ sở, tạo được sự đồng thuận cao của cộng đồng, người dân, nhất là người dân tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới trong triển khai thực hiện và đã đạt được kết quả bước đầu, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh trên địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới của thành phố Móng Cái. 

8 nhóm nhiệm vụ theo kế hoạch được triển khai hiệu quả, trong đó, điển hình là nhóm nhiệm vụ xây dựng cảnh quan môi trường đảm bảo đặc trưng truyền thống của làng dân tộc Dao gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu thông qua việc chỉnh trang xóm họ Đặng; xây dựng hệ thống tường rào, tô vẽ lại tranh tường của các ngôi nhà, xây dựng các tuyến đường hoa, vườn hoa tại thôn Pò Hèn tạo điểm nhấn về cảnh quan môi trường phục vụ khách du lịch thăm quan, chụp ảnh đã được thực hiện tốt. Nhóm nhiệm vụ bảo tồn các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể được quan tâm triển khai thực hiện. Trong đó, đối với di sản văn hoá vật thể: Đã hoàn thiện xếp hạng cấp Quốc gia Khu di tích lịch sử Pò Hèn, xã Hải Sơn; tổ chức các chương trình ngoại khoá, tìm hiểu về các di sản văn hoá cho học sinh, đoàn viên thanh niên thuộc các cấp trường học trên địa bàn thành phố năm 2024 thu hút trên 150.000 lượt du khách đến thăm quan, dâng hương tại di tích.

Công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hoá phi vật thể, đặc biệt là các loại hình trình diễn dân gian, gắn với xây dựng sản phẩm du lịch văn hoá được quan tâm triển khai thực hiện, trong đó đã thực hiện kiểm kê, lưu giữ tư liệu đối với trên 10 di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào các dân tộc thiểu số, miền núi; duy trì hoạt động thường xuyên, hiệu quả đối với 02 CLB văn nghệ dân gian: Hát đối của dân tộc Dao Thanh Y, Hát sóong cọ của dân tộc Sán Chỉ xã Hải Sơn; thực hiện truyền dạy các loại hình trình diễn dân gian cho thế hệ trẻ biết và thực hành được các di sản văn hoá của dân tộc mình. Bên cạnh đó, việc bảo tồn các hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian khác: lễ cấp sắc, lễ xuống đồng, các trò chơi dân gian: đẩy gậy, ném còn… được quan tâm bảo tồn và gìn giữ. 

Hoàn thành việc đề nghị Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Hát Soóng cọ của người Sán Chỉ, Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Y; đang hoàn thiện hồ sơ đề đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể đối với trang phục truyền thống của người Dao Thanh Phán; Lễ mừng cơm mới của người Tày….

Đã xây dựng cơ sở hạ tầng, khánh thành và đưa vào hoạt động chợ phiên Pò Hèn (hoạt động 2 lần/tháng (tuần đầu và tuần thứ 3 của tháng) và vào các dịp lễ tết; chợ phiên cơ bản là buôn bán các sản vật đồng bào dân tộc vùng cao Hải Sơn. 

Đã thực hiện xong việc biên soạn cuốn sách học tiếng Dao Thanh y; xây dựng kế hoạch tổ chức đưa vào giảng dạy tiếng Dao tại trung tâm học tập cộng đồng xã Hải Sơn (dự kiến thực hiện trong năm 2025).

Hướng dẫn, vận động người dân trong thôn Pò Hèn sưu tầm, gìn giữ các công cụ lao động truyền thống trong sản xuất (nông cụ làm vườn, làm ruộng, trồng rừng, công cụ phục vụ nghề thủ công truyền thống...) và công cụ, đồ dùng đặc trưng trong sinh hoạt đời sống hằng ngày, trong tập quán tín ngưỡng của người Dao nói chung, của người dân thôn Pò Hèn nói riêng. 

Tuyên truyền, khuyến khích nhân dân thôn Pò Hèn thực hiện mặc trang phục dân tộc truyền thống trong sinh hoạt thường ngày, trong lao động sản xuất. Vận động 100% người dân trong thôn Pò Hèn thực hiện mặc trang phục dân tộc trong các ngày lễ, tết, khi tham gia các hoạt động lễ hội, ngày hội truyền thống và các sự kiện trọng đại của đất nước, địa phương và của thôn; Cán bộ xã, thôn là người dân tộc thiểu số thực hiện mặc trang phục của dân tộc mình 02 ngày trên tuần.

Hoàn thành việc cải tạo, nâng cấp, đưa vào sử dụng đường Tỉnh lộ 341 (Quốc lộ 18C) từ khu kinh tế của khẩu Móng Cái đến khu kinh tế cửa khẩu Bắc Phong Sinh - giai đoạn 2; Xây dựng tuyến đường từ xã Hải Tiến - Hồ Tràng Vinh đến trạm Biên phòng Pò Hèn - xã Hải Sơn nhằm mục tiêu tạo hệ thống giao thông liên hoàn khu vực vùng biên và kết nối với các tuyến giao thông huyết mạch trong vùng; thúc đẩy phát triển KT-XH, tạo điều kiện cho công tác tổ chức sắp xếp di dân ra vùng kinh tế lõm, vùng trắng sát biên giới để định canh, định cư.

Tại cuộc làm việc, Ban Dân tộc tỉnh đã trao đổi, đề nghị UBND thành phố Móng Cái, xã Hải Sơn làm rõ tiến độ một số nội dung công việc liên quan đến quy hoạch xây dựng, bảo tồn không gian văn hoá truyền thống của làng Dân tộc Dao thôn Pò Hèn. 

Đồng chí Lục Thành Chung, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Quảng Ninh đã đánh giá cao sự quan tâm của thành phố Móng Cái trong thực hiện Kế hoạch số 161/KH-UBND ngày 21/6/2023 của UBND tỉnh về “Thí điểm xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa 4 làng dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch cộng đồng khu vực miền núi tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2023-2025”, nhất là trong công tác đầu tư, công tác cải tạo cảnh quan, hình thành 2 CLB văn hoá, đã bước đầu hình thành ngành nghề truyền thống thủ công, chủ động các bước thiết lập quy hoạch, không phụ thuộc vào nguồn lực đầu tư và Hải Sơn phát huy giá trị bản sắc văn hóa làng dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Tuy nhiên, do những điều kiện khách quan, một số nhóm nhiệm vụ chưa đạt tiến độ theo kế hoạch. Đồng chí đề nghị UBND thành phố Móng Cái, xã Hải Sơn tiếp thu các ý kiến tham gia của Ban Dân tộc tỉnh, đề nghị thành phố quyết liệt xong hồ sơ quy hoạch, cơ bản tạo được hình hài của làng văn hoá, tăng cường cải tạo cảnh quan, tăng cường công tác truyền thông quảng bá, quan tâm phát triển ngành nghề truyền thống, đảm bảo nguồn nước, chuyển đổi rừng trồng cây gỗ lớn, bảo tồn các giá trị văn hóa đồng thời tạo ra thu nhập, sinh kế cho bà con vùng đồng bào.