Sau khi hoàn thành chương trình mầm non, các bé 5 tuổi sẽ có thời gian chuẩn bị để bước vào lớp 1, đó là khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm. Trong khoảng thời gian này, thay vì tạo cho con tâm lý thoải mái, gần gũi trò chuyện, hướng dẫn con một số kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng làm chủ cảm xúc, kĩ năng tập trung,… trước khi bước vào một môi trường mới thì nhiều bậc phụ huynh lại lựa chọn đăng kí cho con đến các lớp để học đọc, học viết chữ, học làm toán hoặc mời gia sư dạy kèm thêm. Thực trạng phụ huynh lo lắng cho con đi học tiền lớp 1 xuất phát từ nhiều lý do: (1) Lý do đầu tiên, là muốn con làm quen với môi trường học tập mới; (2) tâm lý sợ con không theo kịp các bạn; (3) sĩ số học sinh ở tiểu học thường đông hơn so với các lớp mầm non; (4) do ảnh hưởng của “trào lưu”, “phong trào”, khi cha mẹ thấy xung quanh mình các gia đình khác đều cho con theo học lớp 1 trước; (5) nhiều phụ huynh quá bận rộn, không có thời gian để cùng con chuẩn bị hành trang, tâm lý khi vào lớp 1. Với các lý do kể trên, không khó để hiểu được vì sao ngày càng nhiều gia đình cho trẻ học tiền lớp 1. 

Thực ra, những lo lắng của các bậc phụ huynh khi con sắp lên lớp 1 là điều dễ hiểu. Xong có nên hay không nên cho trẻ học tiền lớp 1?

Theo văn hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT ngày 13/4/2021của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định chương trình giáo dục mầm non ghi rõ “Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời”. Như vậy, trẻ mầm non chỉ cần biết mặt chữ cái, biết được các số từ 0-10 và có một tâm lý tốt, một số kĩ năng cần thiết trước khi bước vào lớp 1 như: kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng kiềm chế cảm xúc, biết nghe lời và tập trung,…

Nói về việc có nên hay không nên cho trẻ học tiền lớp 1. Cô Nguyễn Thị Hồng Hải, Hiệu trưởng trường tiểu học Đào Phúc Lộc nói: “Theo tôi, việc cho trẻ học chữ trước khi vào lớp 1 là không tốt cho chính trẻ. Việc học trước cũng dẫn đến hệ lụy giai đoạn đầu khi vào lớp 1, trong một lớp học có học sinh biết chữ trước và có em chưa biết, gây khó khăn trong quá trình tổ chức dạy học của giáo viên. Đối với những học sinh đã biết đọc, biết viết rồi khi vào lớp quá trình tự khám phá kiến thức không còn, trẻ sẽ không có hứng thú với những bài học trên lớp nữa sẽ dẫn đến thiếu tập trung, từ đó dẫn tới tâm lý chủ quan. Đó cũng sẽ là một khó khăn không nhỏ với học sinh khi học đến các bài khó hơn, lên các lớp cao hơn vì đã hình thành thói quen mất tập trung từ trước”. Cũng với câu hỏi trên, Cô Nguyễn Thị Nguyệt, Hiệu trưởng trường Tiểu học Ka Long cho biết “Việc cho trẻ học tiền lớp 1 ở những địa chỉ, những nơi không có trình độ chuyên môn chuẩn, thiếu kinh nghiệm và kỹ năng giảng dạy lớp 1 có thể khiến trẻ đọc và viết chữ sai quy chuẩn và bị quen tay; khi vào lớp 1, giáo viên sẽ rất khó uốn nắn, sửa chữa. Như vậy, lợi bất cập hại, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý và nhận thức của trẻ.

Khi được hỏi về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Thu Hà là phụ huynh có 2 con học qua tiểu học chia sẻ: “Với tâm lý lo lắng như bao phụ huynh khác khi có con đầu tiên chuẩn bị vào lớp 1, tôi cũng tìm đến Trung tâm để cho con học và viết chữ. Sau 3 tháng hè, cháu đã cơ bản biết đọc, viết các chữ. Thời gian đầu khi vào lớp, thấy con mình đọc, viết hơn các bạn tôi rất vui và lấy làm tự hào. Nhưng sau khi kết thúc học kỳ I, kết quả học tập của con được cô giáo nhận xét và đánh giá về kiến thức đạt chuẩn như các bạn trong lớp nhưng các kĩ năng tự chủ và tự học, sáng tạo, kĩ năng ngôn ngữ và tính toán có phần chậm hơn các bạn do thiếu tập trung và không tích cực suy nghĩ. Vì vậy, đến cháu thứ 2, tôi quyết định không cho cháu đi học trước chương trình lớp 1 mà chỉ chuẩn bị cho cháu các kĩ năng đơn giản, tạo tâm thế vui tươi, phấn khởi cho con chuẩn bị vào lớp 1”.

Là một cán bộ quản lý, Cô Vũ Thị Minh Thủy, Hiệu trưởng trường Tiểu học Lý Tự Trọng khẳng định: “Phụ huynh không nên và không cần quá lo lắng khi con chuẩn bị vào lớp 1. Điều mà phụ huynh cần hiểu và cần làm là hãy để cho con trẻ được phát triển tự nhiên theo đúng lứa tuổi của chúng; hãy tôn trọng cá nhân trẻ, tôn trọng khả năng và sự phát triển tự nhiên của mỗi trẻ. Thay vì quá sốt ruột, lo lắng và ép con đi học chữ sớm thì cha mẹ hãy cố gắng gần gũi với con, nếu có thể thì hãy đưa con đến các trường tiểu học để tham quan, trải nghiệm các hoạt động tại nhà trường, vừa tạo cho con trí tò mò vừa tạo niềm phấn khởi trước khi vào học lớp 1, đồng thời hướng dẫn và dạy trẻ nền nếp trong sinh hoạt cá nhân; chuẩn bị cho bé sức khỏe, kỹ năng vận động tốt bằng việc tập thể dục mỗi ngày; tập cho bé tư duy, cho bé giao tiếp nhiều hơn với mọi người để bé không cảm thấy rụt rè khi đi học; hướng dẫn bé một số kỹ năng cần thiết trong học tập như cách tập trung, lắng nghe, giơ tay phát biểu và tinh thần chủ động trong mọi vấn đề; dạy trẻ cách tôn trọng người khác, biết lịch sự, lễ phép với giáo viên, bạn bè”.

Như vậy, với việc được trang bị và chuẩn bị chu đáo phù hợp với nhận thức và yêu cầu cần đạt của trẻ thông qua các chuyên đề trong chương trình lớp 5 tuổi cho trẻ tại trường Mầm non; sự quan tâm chăm lo và đồng hành cùng con của cha mẹ; sự đón nhận cởi mở, chu đáo, thân thiện của các cô giáo trường tiểu học sẽ giúp trẻ có một tâm thế thoải mái nhất, hiệu quả nhất để các con bước vào lớp 1. Các phụ huynh hãy tin tưởng với khung chương trình giáo dục lớp 1 đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt tại Thông tư 32/2018 về Chương trình GDPT 2018 thực hiện trong 35 tuần học trong năm học, bắt đầu bằng những con chữ e, ê,… các số 0, số 1,…100, tham gia các hoạt động học tập và giáo dục tại trường tiểu học; kết thúc năm học các con sẽ đạt được các yêu cầu cần đạt, mục tiêu giáo dục đề ra mà không cần phải học trước chương trình lớp 1. Hơn nữa theo quy định của Bộ, hướng dẫn của Sở và chỉ đạo của Phòng giáo dục và Đạo tạo thì hiện nay không có tổ chức, cá nhân nào được phép tổ chức mở các lớp dạy trước khi vào lớp 1.

Với những chia sẻ trên, hi vọng sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn và đưa ra quyết định có nên hay không nên việc cho trẻ học trước chương trình lớp 1!.