Tại cuộc sinh hoạt chuyên đề, 100% cán bộ đảng viên Chi bộ Tòa án nhân dân TP Móng Cái đã nghe, tham gia, thảo luận các vấn đề xung quanh chủ đề tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nền công vụ liêm chính, chuyên nghiệp, phục vụ nhân dân, trong đó có vai trò trách nhiệm của ngành Tòa án.

Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chung, đặc biệt là tư tưởng về xây dựng nền công vụ liêm chính, chuyên nghiệp, phục vụ nhân dân nói riêng, vẫn còn vẹn nguyên giá trị thời sự, ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Trong giai đoạn hiện nay, khi toàn Đảng, toàn dân ta đang nỗ lực xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, thì yêu cầu cấp thiết là phải vận dụng một cách sáng tạo những giá trị ấy vào thực tiễn cải cách nền hành chính tư pháp hiện nay. Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là người đặt nền móng cho nền hành chính Việt Nam hiện đại, nhiều nguyên tắc của Người về cải cách hành chính đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Cải cách hành chính nói chung và cải cách hành chính trong ngành tư pháp nói riêng là một chủ trương lớn, được Đảng, Nhà nước thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.

Thủ tục hành chính tư pháp tại Tòa án là quy trình, thủ tục xử lý công việc mang tính chất hỗ trợ cho hoạt động tố tụng của Tòa án, giải quyết các yêu cầu của người dân trước, sau các phiên tòa… Nâng cao hiệu quả hoạt động, nhất là trong công tác giải quyết, xét xử các loại vụ án. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, muốn đổi mới nền hành chính tư pháp cần tiến hành trên cả ba phương diện, đó là: Không ngừng đổi mới và ngày càng tăng cường tính chất “nhân dân” của bộ máy hành chính tư pháp; xây dựng bộ máy của các cơ quan hành chính tư pháp từ Trung ương đến địa phương luôn sát dân, gọn nhẹ và hiệu quả; kiên trì xây dựng một đội ngũ cán bộ hành chính có lòng trung thành, có đạo đức cách mạng và có kỹ năng hành chính tốt, ngày càng chính quy, hiện đại. Nhiều nguyên tắc do Chủ tịch Hồ Chí Minh quy định hiện nay vẫn còn nguyên giá trị như “những gì có lợi cho dân phải hết sức làm, những gì có hại cho dân phải hết sức tránh”; “vì việc mà tìm người chứ không vì người mà đặt việc”, “tất cả vì nhân dân phục vụ”…

Để tiếp tục vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về cải cách hành chính tư pháp hiện nay, trước hết cần giữ vững tính chất nhà nước của dân, do dân, vì dân của nền hành chính pháp quyền nước ta; tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; phát huy vai trò tham gia quản lý, tư vấn, giám sát và phản biện xã hội trong hệ thống chính trị, nhằm cải thiện quan hệ giữa cơ quan, công chức nhà nước với công dân ở lĩnh vực tư pháp theo hướng công khai, minh bạch, dân chủ trên cơ sở bình đẳng, song vụ giữa quyền và nghĩa vụ của các bên trên cơ sở thượng tôn pháp luật.

Cùng với đó, cần tiếp tục kiện toàn, sắp xếp bộ máy hành chính tư pháp để hỗ trợ cho cải cách hành chính tư pháp, tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và nền hành chính. Các chủ trương, giải pháp cải cách hành chính tư pháp phải gắn bó chặt chẽ với quá trình đổi mới kinh tế, yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đáp ứng yêu cầu cuộc cách mạng 4.0 và hội nhập kinh tế quốc tế.

Bám sát Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 28/11/2022 của BCH Đảng bộ tỉnh về phương hướng, nhiệm vụ năm 2023, BCH Đảng bộ TP Móng Cái xác định chủ đề công tác năm 2023 là “Nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư; chất lượng dịch vụ, thương mại, logistics và đời sống nhân dân”, để thực hiện thành công chủ đề công tác năm, thành phố Móng Cái đã đề ra nhiều giải pháp nhằm phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng Đảng, phát triển KT-XH. Nghị quyết số 11-NQ/TU ngày 12/12/2022 của BCH Đảng bộ TP Móng Cái đã xác định các mục tiêu, nhiệm vụ đối với công tác xây dựng Đảng và phát triển KT-XH, chăm lo an sinh xã hội, cải thiện mọi mặt đời sống nhân dân. Cùng BCH Đảng bộ TP Móng Cái, Chi bộ Tòa án Móng Cái tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phấn đấu hoàn thành mục tiêu đề ra, trọng tâm nâng cao chất lượng xét xử, đảm bảo thời hạn giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức liêm chính, chuyên nghiệp; xây dựng đơn vị Tòa án thành phố trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại, bảo vệ công lý, phục vụ nhân dân, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chính trị của địa phương. Trong đó nhiệm vụ cải cách hành chính tư pháp được quan tâm đặt lên hàng đầu.

Nhằm thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của BCH Đảng bộ tỉnh và thành phố về nâng cao hiệu quả đời sống nhân dân, cải thiện mọi mặt đời sống nhân dân, giúp nhân dân dễ dàng tiếp cận cũng như giải quyết các vấn đề khó khăn trong quá trình làm việc với cơ quan tư pháp. Theo đó TAND thành phố Móng Cái đã chủ động trong vấn đề về cải cách hành chính tư pháp, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành; đề ra nhiều chủ trương với những giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng và hiệu quả cải cách, cụ thể như: Bộ phận hành chính tư pháp thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, giải thích, hướng dẫn cho người dân các thủ tục cần thiết ngay từ những bước đầu, giúp cho công việc hành chính tư pháp được thuận tiện, người dân không cần đi nhiều phòng ban để hỏi về các nội dung cần biết như trước. Tòa án nhân dân thành phố Móng Cái đã phân công một đồng chí Thẩm phán, Phó Chánh án và một cán bộ trực tiếp công dân trong các ngày từ thứ 2 đến thứ 6 trong tuần làm việc nhằm thực hiện nhiều khâu đổi mới, công khai, minh bạch thủ tục hành chính tư pháp, tiếp nhận đơn và xử lý đơn. 

Tòa án nhân dân thành phố Móng Cái thường xuyên củng cố, nâng cao chất lượng bộ phận hành chính tư pháp hoạt động theo quy trình “một cửa”, giúp việc cho Chánh án trong việc tiếp dân, tiếp nhận, xử lý đơn kiện, đơn khiếu nại tố cáo và thụ lý các loại án thuộc thẩm quyền. Tại phòng tiếp dân luôn có niêm yết nội quy, lịch tiếp dân và các bản thông tin trợ giúp pháp lý. Cán bộ phân công tiếp công dân là người có tinh thần trách nhiệm cao, kinh nghiệm và thực hiện tốt quy tắc ứng xử, nhất là việc thấu hiểu, biết lắng nghe ý kiến của nhân dân. Đối với công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo đảm bảo kịp thời, chính xác và không gây lãng phí thời gian của công dân. Công tác lưu trữ, cấp sao trích lục bản án, quyết định và cung cấp thông tin xác minh lý lịch tư pháp được thực hiện nhanh chóng khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có yêu cầu. Cán bộ tích cực trong việc đẩy mạnh thực hiện số hóa các Quyết định, Bản án, đảm bảo cho việc lưu trữ và nhanh chóng tiện lợi trích sao mà không cần tìm kiếm thủ công như trước đây. Việc gửi bản án, quyết định cho các cá nhân, cơ quan, tổ chức liên quan cũng được bảo đảm. Hiện nay, hoạt động của bộ phận hành chính tư pháp được thực hiện theo quy trình khép kín một đầu mối. Bên cạnh việc nhận hồ sơ, giấy tờ liên quan đến hoạt động tố tụng, cán bộ hành chính tư pháp còn có trách nhiệm hướng dẫn, giải thích cụ thể cho tổ chức, cá nhân đến liên hệ làm việc các bước tố tụng ban đầu, tránh việc nộp đơn tràn lan và đi lại nhiều lần do làm không đúng thủ tục hoặc thiếu giấy tờ. Nhờ đó, số lượt công dân đến liên hệ nhiều lần để giải quyết một việc giảm so với trước, tiết kiệm thời gian, chi phí cho công dân. Đặc biệt, khắc phục cơ bản tình trạng tổ chức, cá nhân nộp đơn tràn lan, không có căn cứ. Ngoài cách thức nộp đơn truyền thống như trước, hiện nay người dân có thể chủ động nộp đơn khởi kiện trực tuyến cho Tòa án. Bên cạnh đó, bộ phận hành chính tư pháp còn tiếp dân, lên lịch xét xử; cấp bản án, quyết định, các bản trích lục, trích sao bản án, quyết định của Tòa án. Bên cạnh đó cán bộ hành chính tư pháp còn tham mưu cho lãnh đạo xây dựng phần mềm quản lý án nhằm tạo điều kiện cho lãnh đạo đơn vị trong việc quản lý các loại án từ nắm được số lượng án cũng như tiến trình giải quyết các loại án của từng Thẩm phán để kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc góp phần vào hoàn thành mục tiêu chung của đơn vị. Thông qua việc tiếp nhận đơn khởi kiện, Tòa án còn kết hợp hướng dẫn kiến thức pháp luật cho người dân.

Song song với các biện pháp đổi mới về hành chính tư pháp qua công tác tiếp dân, cơ sở vật chất thì yếu tố con người cũng được TAND nhân dân thành phố Móng Cái chú trọng. Nhất là công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ không ngừng được quan tâm với khẩu hiệu “trách nhiệm, kỷ cương, tận tâm, chuyên nghiệp, vì công lý, niềm tin và lẽ phải”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Có thể nói, với việc đẩy mạnh thực hiện cải cách thủ tục hành chính tư pháp đã góp phần xây dựng hình ảnh Tòa án thân thiện “gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”. Tòa án sẽ là chỗ dựa của nhân dân, nơi bảo vệ công lý; bảo vệ quyền, lợi ích của Nhà nước và quyền, lợi ích chính đáng của cá nhân, tổ chức. Qua đó, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thấm nhuần lời dạy của Bác, cán bộ, công chức Toà án nhân dân thành phố Móng Cái đã và đang triển khai nhiều biện pháp cải cách hành chính tư pháp nhằm nâng cao hiệu quả tiếp nhận các khó khăn vướng mắc của người dân cũng như nâng cao chất lượng của cán bộ, đội ngũ thực hiện công việc hành chính tư pháp, góp phần giữ vững xây dựng Tòa án thân thiện từ thủ tục cải cách hành chính tư pháp. 

Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh chứa đầy tính nhân văn sâu sắc, tư pháp là quyền lực của dân, tồn tại do dân nên làm gì thì cũng phải xuất phát từ đời thường, từ luật pháp cụ thể, đừng quan trọng hoá quá nhưng không được tầm thường nó, phải gắn với đời sống thường nhật của dân, với điều kiện sống, với phong tục, truyền thống tốt đẹp, với tiến bộ xã hội nhưng phải có cái tâm của con người, vì con người. Theo Người, cái gì tốt dù nhỏ cũng phải cố mà làm, cái gì xấu dù có lợi cho cá nhân mình cũng phải cương quyết bỏ, cũng như ở đời nếu cái mình không thích thì cũng không làm cho người, cư xử với người khác như với mình vì mình “làm người”.  Thấm nhuần lời dạy của Bác, mỗi cán bộ, công chức, người lao động Tòa án nhân dân thành phố Móng Cái không ngừng phấn đấu học tập, rèn luyện đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực công tác để trở thành những cán bộ “vừa hồng vừa chuyên” theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, phải thường xuyên quan tâm, làm tốt công tác giáo dục tư tưởng và đạo đức công vụ cho cán bộ, công chức, nhất là đội ngũ làm công tác hành chính tư pháp. Trong đó, cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc quyết định của Chánh án TAND Tối cao về quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức tòa án như: luôn vui vẻ, cởi mở, nhiệt tình, trung thực, thận trọng, công tâm, khách quan, công khai, dân chủ trong quá trình tiếp xúc với người dân hoặc khi thi hành công vụ.

Chuyên đề “Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng Tòa án thân thiện từ cải cách thủ tục hành chính tư pháp” là một trong những chuyên đề lớn, có ý nghĩa đối với mỗi cán bộ, đảng viên nói chung và cán bộ ngành Tòa án nói riêng. Thông qua sinh hoạt chuyên đề nhằm tuyên truyền, nhắc nhở, động viên mỗi CBCC Tòa án phải quyết tâm phấn đấu học tập, làm theo, phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những khuyết điểm yếu kém, nêu cao tinh thần trách nhiệm mỗi cá nhân trong công cuộc cải cách hành chính tư pháp.