Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của quyền lực nhà nước, thực hiện quyền tư pháp. Toà án nhân dân có vị trí rất quan trọng trong bộ máy nhà nước, có vị trí trung tâm trong các cơ quan tư pháp. Toà án nhân dân có vai trò quan trọng trong việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Toà án nhân dân là chỗ dựa của nhân dân trong việc bảo vệ công lý, quyền con người, đồng thời là công cụ hữu hiệu bảo vệ pháp luật và pháp chế xã hội chủ nghĩa, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm. Bám sát Nghị quyết của BCH Đảng bộ TP Móng Cái, Chi bộ, cơ quan Tòa án nhân dân TP Móng Cái đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phấn đấu hoàn thành mục tiêu đề ra, trọng tâm nâng cao chất lượng xét xử, đảm bảo thời hạn giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức liêm chính, chuyên nghiệp; xây dựng đơn vị Tòa án thành phố trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại, bảo vệ công lý, phục vụ nhân dân, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Điển hình trong toàn tỉnh Quảng Ninh, TAND TP. Móng Cái hiện là một trong những đơn vị đứng đầu về tổ chức triển khai, thực hiện Nghị quyết số 33/2021/QH15 với 9 phiên tòa theo hình thức trực tuyến được tổ chức từ năm 2022 đến hết tháng 8/2023.

Để tổ chức thành công các phiên tòa trực tuyến, TAND TP. Móng Cái đã tăng cường triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 ngày 12/11/2021 của Quốc hội.

Từ năm 2022 đến hết tháng 8/2023, TAND TP. Móng Cái đã tổ chức được 9 phiên tòa theo hình thức trực tuyến (trong đó 8 phiên tòa hình sự, 1 phiên tòa dân sự), kết nối giữa điểm cầu trung tâm với các điểm cầu thành phần, bảo đảm không trích xuất bị cáo từ nhà tạm giữ để tham gia phiên tòa, từ đó tiết kiệm được chi phí trích xuất, dẫn giải và bảo vệ phiên tòa, bảo đảm được thời gian xét xử.

Nổi bật là phiên tòa trực tuyến tranh chấp dân sự do Thẩm phán Vũ Thị Thanh Phương, Chánh án TAND TP. Móng Cái làm chủ tọa, được kết nối tới điểm cầu VKSND của 13 huyện thị, TAND tỉnh và Học viện Kiểm sát. Sau xét xử, phiên tòa được tập thể lãnh đạo, công chức TAND tỉnh, VKSND tỉnh đánh giá cao về chất lượng xét xử, kỹ năng điều hành.

Kết quả trên cho thấy sự quyết tâm của đơn vị, khắc phục khó khăn trước mắt để đưa Nghị quyết của Quốc hội thực thi trên thực tiễn, góp phần đảm bảo tư pháp không chậm trễ, xét xử nhanh chóng, kịp thời, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, tạo cơ chế thuận lợi để bị can, bị cáo, đương sự, tổ chức và cá nhân tham gia phiên tòa, giảm thiểu thời gian cho người dân, cơ quan, tổ chức khi tham gia phiên tòa, đặc biệt là tiết kiệm chi phí cho xã hội và người dân.

Bên cạnh đó, về giải pháp đổi mới tổ chức phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp, lãnh đạo TAND thành phố chỉ đạo tổ chức phiên tòa bảo đảm các nguyên tắc tố tụng, đặc biệt là nguyên tắc tranh tụng. Việc tranh tụng tại phiên tòa luôn khách quan, công bằng, dân chủ và minh bạch, không được thiên vị và định kiến; phán quyết trên cơ sở quy định của pháp luật và kết quả tranh tụng tại phiên tòa. Trong thời gian qua, tất cả các phiên tòa xét xử của TAND TP. Móng Cái đều thực hiện đảm bảo, chưa có phiên tòa nào bị kháng nghị, kiến nghị về trình tự thủ tục.

Về giải pháp nâng cao chất lượng bản án, quyết định của Tòa án, TAND thành phố đã tổ chức triển khai nghiêm túc Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP, số 02/2017/NQ-HĐTP và số 05/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, về việc ban hành một số biểu mẫu trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính và tố tụng hình sự; Công văn số 155/TANDTC-PC của TANDTC, về việc áp dụng thống nhất về thể thức và kỹ thuật trình bày các văn bản tố tụng đến toàn thể công chức trong đơn vị. Các Thẩm phán của đơn vị đã tham dự đầy đủ lớp tập huấn về kỹ năng viết bản án. Từ khi thực hiện giải pháp này cho đến nay, các Thẩm phán đã ban hành 2521 bản án, quyết định. Nhìn chung, các bản án, quyết định đều đảm bảo đúng hướng dẫn, chặt chẽ, logic.

Về giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác hòa giải và công tác đối thoại trong giải quyết các vụ án dân sự và hành chính, TAND thành phố đã nghiêm túc triển khai, thực hiện Chỉ thị số 04/2017/CT-CA của Chánh án TANDTC về việc tăng cường công tác hòa giải tại TAND. Trong thời gian triển khai Chỉ thị 04, đến nay tổng số vụ án dân sự TAND TP. Móng Cái đã thụ lý là 1.670 vụ việc dân sự, đã giải quyết 1624 vụ việc, trong đó hòa giải thành 1.338 vụ việc, đạt 82,3%.

Kết quả trên đã giúp giải quyết tốt, hiệu quả các tranh chấp mà không phải thụ lý; tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức của đương sự và Nhà nước; tạo thuận lợi cho việc thi hành án, vì phần lớn quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự được tự nguyện thi hành; hạn chế việc kháng cáo, kháng nghị; nâng cao tỷ lệ và rút ngắn thời gian giải quyết vụ án.

Bên cạnh đó, TAND TP. Móng Cái triển khai thực hiện có hiệu quả Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án có hiệu lực ngày 01/01/2021, TAND TP. Móng Cái đã bám sát sự chỉ đạo của cấp trên thưc hiện một số nhiệm vụ trọng tâm, trong đó tập trung hoàn thành thủ tục bổ nhiệm hòa giải viên; lập danh sách cử hòa giải viên tham gia tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng hòa giải đối thoại; chuẩn bị cơ sở vật chất để thực hiện hòa giải, đối thoại. Đến nay, công tác hòa giải, đối thoại theo Luật Hòa giải, đối thoại đã đi vào nề nếp, tỉ lệ hòa giải tại Trung tâm hằng năm đều đạt trên 70%.

Trong năm, Tòa án nhân dân thành phố Móng Cái thường xuyên củng cố, nâng cao chất lượng bộ phận hành chính tư pháp hoạt động theo quy trình “một cửa”, giúp việc cho Chánh án trong việc tiếp dân, tiếp nhận, xử lý đơn kiện, đơn khiếu nại tố cáo và thụ lý các loại án thuộc thẩm quyền. Tại phòng tiếp dân luôn có niêm yết nội quy, lịch tiếp dân và các bản thông tin trợ giúp pháp lý. Cán bộ phân công tiếp công dân là người có tinh thần trách nhiệm cao, kinh nghiệm và thực hiện tốt quy tắc ứng xử, nhất là việc thấu hiểu, biết lắng nghe ý kiến của nhân dân. Đối với công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo đảm bảo kịp thời, chính xác và không gây lãng phí thời gian của công dân. Công tác lưu trữ, cấp sao trích lục bản án, quyết định và cung cấp thông tin xác minh lý lịch tư pháp được thực hiện nhanh chóng khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có yêu cầu. Cán bộ tích cực trong việc đẩy mạnh thực hiện số hóa các Quyết định, Bản án, đảm bảo cho việc lưu trữ và nhanh chóng tiện lợi trích sao mà không cần tìm kiếm thủ công như trước đây. Việc gửi bản án, quyết định cho các cá nhân, cơ quan, tổ chức liên quan cũng được bảo đảm. Hiện nay, hoạt động của bộ phận hành chính tư pháp được thực hiện theo quy trình khép kín một đầu mối. Bên cạnh việc nhận hồ sơ, giấy tờ liên quan đến hoạt động tố tụng, cán bộ hành chính tư pháp còn có trách nhiệm hướng dẫn, giải thích cụ thể cho tổ chức, cá nhân đến liên hệ làm việc các bước tố tụng ban đầu, tránh việc nộp đơn tràn lan và đi lại nhiều lần do làm không đúng thủ tục hoặc thiếu giấy tờ. Nhờ đó, số lượt công dân đến liên hệ nhiều lần để giải quyết một việc giảm so với trước, tiết kiệm thời gian, chi phí cho công dân. Đặc biệt, khắc phục cơ bản tình trạng tổ chức, cá nhân nộp đơn tràn lan, không có căn cứ. Ngoài cách thức nộp đơn truyền thống như trước, hiện nay người dân có thể chủ động nộp đơn khởi kiện trực tuyến cho Tòa án. Bên cạnh đó, bộ phận hành chính tư pháp còn tiếp dân, lên lịch xét xử; cấp bản án, quyết định, các bản trích lục, trích sao bản án, quyết định của Tòa án. Bên cạnh đó cán bộ hành chính tư pháp còn tham mưu cho lãnh đạo xây dựng phần mềm quản lý án nhằm tạo điều kiện cho lãnh đạo đơn vị trong việc quản lý các loại án từ nắm được số lượng án cũng như tiến trình giải quyết các loại án của từng Thẩm phán để kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc góp phần vào hoàn thành mục tiêu chung của đơn vị. Thông qua việc tiếp nhận đơn khởi kiện, Tòa án còn kết hợp hướng dẫn kiến thức pháp luật cho người dân.

Với tinh thần đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước theo chủ đề xuyên suốt “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư”, phương châm “Gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”, TAND thành phố thường xuyên quán triệt các văn bản thi đua, xây dựng Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Thi đua khen thưởng TAND tỉnh, chủ động phát động các phong trào thi đua bám sát vào tình hình thực tế phát sinh của từng năm, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao. Từ năm 2018 đến nay có nhiều tập thể, cá nhân của đơn vị được Chánh án TAND tỉnh, Chánh án TANDTC, Chủ tịch UBND tỉnh khen thưởng. Đặc biệt, năm 2022 TAND TP. Móng Cái vinh dự đón nhận “Cờ thi đua TAND” là một trong đơn vị dẫn đầu trong hệ thống TAND hai cấp tỉnh Quảng Ninh.

Năm 2023, với việc đẩy mạnh các phong trào thi đua ngành gắn với phong trào thi đua yêu nước, TAND TP Móng Cái góp phần tích cực lập thành tích chào mừng kỷ niệm 60 năm ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh (30/10/1963-30/10/2023), 15 năm thành lập thành phố Móng Cái (24/9/2008- 24/9/2023).