Tại cửa khẩu Quốc tế Móng Cái, hàng ngày cư dân biên giới Việt Nam, Trung Quốc thường xuyên qua lại cửa khẩu để thăm thân, trao đổi, mua bán hàng hóa. Tỷ trọng cư dân biên giới 2 nước Việt Trung qua lại hàng ngày chiếm từ 80 đến 85% lượng khách xuất nhập cảnh qua cửa khẩu, duy trì ở mức ổn định từ 6.500 – 8.500 lượt người/ngày, trong đó cư dân Trung Quốc chiếm 45%, cư dân Việt Nam chiếm 55%. Thành phố Móng Cái là địa phương duy nhất duy trì ổn định, lâu dài trong việc người Trung Quốc sang buôn bán kinh doanh tại các chợ, Trung tâm thương mại trên địa bàn (trung bình từ 1200-1800 người/ngày) tạo môi trường giao lưu thương mại, du lịch đặc sắc, đa dạng tại các chợ và trung tâm thương mại của Móng Cái.
Trước đây, khi làm thủ tục Hải quan đối với hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới, công dân là cư dân biên giới phải xuất trình chứng minh thư biên giới hoặc giấy thông hành biên giới do cơ quan có thẩm quyền của nước có chung biên giới cấp để được hưởng định mức miễn thuế; Thực hiện kê khai vào Bảng kê hàng hóa, mua bán, trao đổi của cư dân biên giới nhập khẩu theo quy định tại công văn số 1883/BTC-TCHQ ngày 19/02/2009 của Bộ Tài chính. Sau đó, Công chức Hải quan tiếp nhận Bảng kê, đối chiếu hàng hóa khai báo với thực tế hàng hóa để xác định trị giá thực của hàng hóa để làm căn cứ thực hiện thủ tục theo quy định. Trường hợp hàng hóa vượt định mức được miễn thuế nhập khẩu thì kiểm tra tính thuế và thu thuế theo Bảng kê. Hoạt động này tốn nhiều thời gian và chưa hiệu quả. Theo Ông Nguyễn Quốc Thịnh- phó đội trưởng Đội thủ tục hàng hóa XNK II - Chi cục Hải Quan cửa khẩu Móng Cái cho biết: trong việc giải quyết thủ tục hải quan cho cư dân biên giới được hưởng chính sách ưu đãi miễn thuế theo Quyết định 254/2006/QĐ-TTg cũng mất rất nhiều thời gian bởi “mỗi một người phải xử lý thủ tục mất khoảng 15- 20 phút. Đó là chưa kể nhiều người chưa hiểu rõ viết bảng kê, có người không biết chữ, có người Trung Quốc không biết tiếng Việt…công chức Hải Quan phải hướng dẫn tỷ mỉ, dẫn đến mất thêm thời gian, và do đó có đôi khi gây nên hiện tượng cư dân phải chờ đợi, có thời điểm cửa khẩu bị ùn ứ do lượng người xuất nhập cảnh quá đông…” nên các lực lượng chức năng tại Cửa khẩu đã phải rất vất vả trong việc quản lý. Một mặt vừa phải tích cực tuyên truyền, giải thích cho người dân hiểu về chế độ chính sách của Nhà nước, mặt khác thường xuyên phải tăng cường quân số để triển khai kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động trao đổi, mua bán hàng hoá của cư dân biên giới theo đúng quy định.
Xuất phát từ thực tiễn, phần mềm quản lý cư dân biên giới ra đời. Phần mềm được xây dựng trên công nghệ Web, các sổ thông hành đều được mã hoá bằng mã vạch tương ứng với số chứng minh thư của khách hàng. Theo đó, khi áp dụng phần mềm đã đảm bảo được các tiện ích và tính năng như: Bao gồm cơ sở dữ liệu về hành khách xuất nhập cảnh và cơ sở dữ liệu về hàng hóa trao đổi thuộc danh mục được miễn thuế theo Thông tư 42/2012/TT-BCT. Phần mềm được kết nối với thiết bị đọc mã vạch để có thể nhận biết nhanh nhất hành khách xuất nhập cảnh. Hệ thống phải tự động tính được số tiền thuế phải nộp khi hàng hóa vượt định mức miễn thuế cho phép. Đưa ra các cảnh báo nhằm kiểm soát chặt chẽ số lượt đi của người XNC, số lần được miễn thuế, trị giá hàng đã được miễn thuế trong ngày của cư dân khi mang hàng thuộc danh mục được miễn thuế. Trong trường hợp cư dân dùng nhiều sổ thông hành để XNC cũng chỉ được miễn thuế 2 triệu/1 lượt/1 ngày. Các bảng kê được nhập máy và lưu trữ cả bằng dữ liệu điện tử tạo thuận tiện trong việc tra cứu; loại bỏ được việc ghi chép sổ sách theo dõi bằng phương pháp thủ công; giúp khai báo bảng kê cho các đối tượng là cư dân có trình độ thấp không biết chữ, người cao tuổi, cư dân Trung Quốc không biết tiếng Việt... Ông Thịnh khẳng định: Thời gian giải quyết thủ tục cho 01 bảng kê cho đối tượng không biết chữ, cư dân Trung quốc không biết tiếng Việt giảm từ 15 phút xuống còn 05 - 07 phút. Từ khi ứng dụng phần mềm này, CBCC Hải quan thực sự đỡ vất vả hơn rất nhiều.
Gặp Chị Lê Thị Ánh Tuyết khi chị vừa làm xong thủ tục, Chị vui vẻ cho biết: là người dân biên giới thường xuyên qua lại cửa khẩu quốc tế Móng Cái, trước đây, khi làm thủ tục và viết bảng kê, phải mất khỏang 20 phút, giờ chỉ mất 3- 5 phút, chị rất hài lòng về sự phục vụ nhanh, gọn...
Được biết, từ 01/3/2015-15/3/2015: Phần mềm được tiến hành chạy thử. Từ 16/3/2015 đã tiến hành triển khai chính thức tại cửa khẩu Bắc Luân. Từ hiệu quả giúp cho công tác quản lý hàng hóa trao đổi, mua bán của cư dân biên giới qua cửa khẩu Bắc Luân được quản lý khoa học, chặt chẽ. Giải quyết chế độ ưu đãi miễn thuế của Nhà nước đối với cư dân biên giới đảm bảo đúng đối tượng, đúng quy định . Thời gian giải quyết thủ tục miễn thuế cho 01 cư dân biên giới giảm 50-70% so với thực hiện thủ công. Không còn hiện tượng ùn tắc tại cổng nhập chờ giải quyết thủ tục miễn thuế. Bên cạnh đó, phần mềm trực quan, dễ sử dụng, tất cả các CBCC đều có thể tự tìm hiểu và sử dụng … Phần mềm đã được Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh ghi nhận và nhận được nhiều phản hổi tốt từ cộng đồng cư dân biên giới thường xuyên qua lại cửa khẩu Bắc Luân và các Ban ngành chức năng tại cửa khẩu. Qua đó góp phần khẳng định nỗ lực đổi mới hiệu quả trong thực hiện cải cách thủ tục hải quan theo hướng chuyên nghiệp- minh bạch- hiệu quả!
Tiếng Việt 
English 
Chinese 
