Năm 2015 là năm cuối cùng thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội để tiến tới Đại hội Đảng 12. Trong thời điểm hiện tại, Đại hội Đảng các cấp đã và chuẩn bị được tiến hành. Trước sự kiện trọng đại này, phóng viên Báo Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Luật sư Lê Đức Tiết - Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Pháp luật-Dân chủ, Ủy ban TW Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam.

Trước thềm Đại hội Đảng lần thứ 12, ông có băn khoăn, trăn trở nào về đời sống chính trị của đất nước không?

Luật sư Lê Đức Tiết - Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Pháp luật-Dân chủ, Ủy ban TW MTTQ Việt Nam (Ảnh: ĐSPL)

Trước hết phải kể đến việc Hiến pháp năm 2013 đã có, nhưng vấn đề là chưa được luật hóa. Do vậy, các đường lối, chính sách của Đảng khó thực hiện được. Theo tôi thấy, hình như giữa Hiến pháp với cơ quan soạn thảo luật pháp chưa có sự thống nhất.

Chẳng hạn về việc trưng cầu ý dân, Hiến pháp quy định có một số vấn đề không đòi hỏi Quốc hội phải quyết định. Trên thực tế, nhiều khi trưng cầu ý dân xong, Quốc hội vẫn quyết định thì làm sao vừa ý dân như đã trưng cầu được?

Hay trong vấn đề đấu tranh chống tội phạm, cơ quan buộc tội người ta lẽ ra phải chứng minh người ta có tội, đằng này người phạm tội lại phải chứng minh mình vô tội. Tức là theo tôi phải xét hỏi chứ không tranh tụng. Thực tế cho thấy, cũng có khi quy cho người ta rất nhiều tội, nhưng lại không cho người ta giải trình.

Tính dân chủ trong đường lối của Đảng vẫn chưa được một số đảng viên quán triệt triệt để. Ngoài ra các vấn đề như tham nhũng, việc kê khai tài sản…cũng làm tôi thấy trăn trở.

Về việc kê khai tài sản, hô hào thì vậy, nhưng ở ta thông tin này vẫn giới hạn ở nhiều cấp? Chẳng cần lấy ví dụ đâu xa, khi các đài, báo nước ngoài tung tin Tổng thống Nga Vladimir Putin có bao nhiêu tỷ USD gửi ở nước ngoài, ông này đã thẳng thừng  tuyên bố ai phát hiện, tìm ra được thì ông sẽ tặng cả số tiền ấy. Tôi nghĩ, lãnh đạo phải gương mẫu trong việc này sau đó mới tới cấp dưới. Còn người về hưu, bắt họ kê khai làm gì?!

Có nên thay đổi cách thức kê khai tài sản không thưa ông?

Tôi nghĩ không cần thiết bởi luật đã quy định rõ rồi, chỉ có điều người ta không làm thôi. Trước tiên mỗi cán bộ, Đảng viên phải kê khai, công khai tài sản trong khu dân cư của mình để nhân dân có quyền chất vấn. Trên thực tế, họ thường không kê khai hoặc chỉ công khai tài sản trong cấp ủy thì nói chuyện gì?!

Phải chăng chính vì thế mà công tác phòng chống tham nhũng của ta chưa đạt được kết quả như mong đợi, chưa phản ánh đúng thực tế?

Muốn chống tham nhũng hiệu quả, tôi nghĩ nên bổ sung quy định khoan hồng, thậm chí tha thứ cho những người trả lại tài sản tham nhũng cho nhà nước. Còn việc kê khai tài sản cần làm từ trên xuống… Thậm chí gia đình các cán bộ ấy cũng cần kê khai tài sản.

Có thể nói, không ít cán bộ, Đảng viên rất gương mẫu, nhưng khi được bổ nhiệm vào vị trí tốt hơn lại không giữ được mình. Theo ông vì sao lại như vậy?

Có nhiều nguyên nhân, nhưng theo tôi,  có nguyên nhân người ta không chịu sự kiểm soát của quần chúng. Họ cậy có ô dù che chở.