Di tích lịch sử Đình Bầu xã Quảng Nghĩa

15/10/2021 15:47

Lịch sử hình thành Đình Bầu gắn văn hóa truyền thống Địa danh đất và người Quảng Nghĩa

Đình Bầu, thuộc địa phận thôn I, xã Quảng Nghĩa là một trong những di tích lịch sử văn hóa có giá trị của thành phố Móng Cái. Đây là nơi ghi dấu những đóng góp, cống hiến và những hi sinh to lớn của cha ông ta trong quá trình đấu tranh đòi quyền dân sinh, dân chủ, giành độc lập dân tộc và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước. Năm 2012, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 2070/QĐ-UBND ngày 20/8/2012, về việc xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Theo những tư liệu Hán Nôm còn lưu giữ được, gồm ba sắc phong thời vua Tự Đức (1853), Đồng Khánh (1887) và Thành Thái (1889), Đình Bầu trước kia còn có tên gọi khác là “Đình hạ Quất Đoài” và được được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ XVIII. Đây là nơi thờ Cao Sơn Đại Vương Tôn Thần, Hưng Đạo Đại Vương và Thủy thần. Tại Đình còn phối thờ các cụ tổ của 05 dòng họ (Họ Đỗ, Họ Phạm, Họ Nguyễn, Họ Hoàng, Họ Bùi)… Khẳng định các vị tiền bối của 5 dòng họ trên đã có công dựng làng, lập ấp.

Đình được xây dựng vào năm Ất Mùi 1775. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, sự tàn phá của thiên nhiên, và ảnh hưởng chiến tranh đình Bầu không còn được nguyên vẹn như ban đầu. Vào năm 1956 được trùng tu, tôn tạo lại hậu cung và trải qua năm tháng đình Bầu được được trùng tu lại nhiều lần nhưng vẫn giữ được kiến trúc ban đầu. Các di vật của đình Bầu xưa hầu hết không còn, chỉ còn lại duy nhất một bức hoành phi đề “Linh khí viễn xuân – Mùa thu năm Quý Dậu triều Bảo Đại (1933)”. Hướng đình được giữ theo hướng Tây. Đình ngự trên một khu đất cao, thoáng mát với tổng diện tích khuôn viên là 2.241 m2, phía Nam giáp với núi Gianh, phía Bắc nhìn ra núi Tháp, trước mặt đình Sông Bầu. Đình chính có diện tích là 79,19m2, được xây dựng theo kiểu chữ “Đinh”. Bao gồm ba gian tiền đường và một gian hậu cung. Móng của đình được xây bằng đá, tường bằng gạch đặc, mái lợp ngói âm dương.

Đình Bầu là một công trình tín ngưỡng tâm linh, là nơi diễn ra các sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Lễ hội đình Bầu được phục hồi từ năm 2000 và được tổ chức hằng năm vào ngày 16 đến ngày 18 tháng Giêng âm lịch với nhiều nghi lễ độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người Việt. Đây không chỉ là một hoạt động tập thể phục vụ nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của người dân địa phương mà ở đó con người được giao lưu, học hỏi, sáng tạo và hưởng thụ các giá trị văn hóa. Từ lễ hội, những kết tinh của văn hóa dân tộc được lưu truyền, gìn giữ và phát huy. Đặc biệt, tại lễ hội đình Bầu còn biểu diễn Hát nhà tơ - Hát múa cửa đình – một hình thức hát dân gian tồn tại từ lâu đời, tiêu biểu cho loại hình di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn thành phố Móng Cái.

Di tích đình Bầu là hình tượng tiêu biểu cho mảnh đất và con người sống vùng ven biển nói chung và đặc trưng cho người dân Quảng Nghĩa; Đình là nơi tôn thờ, gửi gắm ân tình, lòng tri ân sâu sắc của các thế hệ nhân dân Quảng Nghĩa đối với tổ tiên , những vị anh hùng dân tộc, những bậc tiền nhân, những người có công với làng, với nước từ ngàn xưa đến nay. Đồng thời cũng là nơi giáo dục truyền thống, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc cho thế hệ trẻ hôm nay. Cùng với hệ thống di tích trên địa bàn thành phố Móng Cái, đình Bầu là một trong những biểu trưng cho nền văn hóa Việt Nam, là “cột mốc văn hóa” trường tồn khẳng định chủ quyền lãnh thổ Việt Nam nơi địa đầu Tổ quốc.

Lễ rước thần