Bệnh Viêm da nổi cục xảy ra trên trâu bò ở mọi lứa tuổi. Vi rút không gây bệnh trên người. Dịch bệnh xảy ra theo mùa, chủ yếu vào những tháng ấm, khi côn trùng hoạt động mạnh. Đường truyền lây của bệnh chủ yếu qua côn trùng đốt như muỗi, ruồi, ve; tiếp xúc trực tiếp giữa gia súc khỏe và gia súc bệnh (từ các lớp da tổn thương, nước bọt, nước mũi, sữa, tinh dịch, thịt, dịch từ cục vỡ, loét); hoặc có thể lây truyền do vận chuyển trâu, bò mang mầm bệnh, sử dụng chung máng ăn, máng uống, khu vực cho ăn, sữa, tinh dịch. Tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh khoảng 10 - 20 %, tỷ lệ chết khoảng 1 - 5 %. Thời gian ủ bệnh trung bình khoảng 4 - 14 ngày.

Vi rút Viêm da nổi cục rất ổn định, tồn tại trong thời gian dài ngoài môi trường, đặc biệt là ở dạng vảy khô; tồn tại trong các nốt da hoại tử trên 33 ngày, trong các lớp vảy khô lên đến 35 ngày và ít nhất 18 ngày trong da phơi khô. Vi rút nhạy cảm với ánh sáng mặt trời và chất tẩy rửa có chứa dung môi lipid, nhưng trong điều kiện môi trường tối và ẩm ướt, ví dụ như chuồng trại bị ô nhiễm, vi rút có thể tồn tại trong nhiều tháng.

Trâu, bò mắc bệnh thường có những dấu hiệu như sau: Sốt cao, có thể trên 41°C, bỏ ăn, suy nhược, gầy yếu; giảm năng suất sữa rõ rệt ở gia súc đang cho con bú; viêm mũi, viêm kết mạc và tiết nhiều nước bọt; sưng hạch bạch huyết bề mặt; hình thành các nốt sần có đường kính từ 2 - 5 cm, đặc biệt là ở da đầu, cổ, chân, bầu vú, cơ quan sinh dục và đáy chậu trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu phản ứng sốt. Các nốt sần này có hình tròn, chắc và nhô cao trên da, mô dưới da và đôi khi cả các cơ bên dưới. Các nốt sần lớn có thể bị hoại tử và cuối cùng là xơ hóa và tồn tại trong vài tháng; để lại các vết sẹo có thể tồn tại vĩnh viễn. Các mụn nước, vết hoại tử và vết loét có thể xuất hiện ở màng nhầy của miệng và đường tiêu hóa cũng như trong khí quản và phổi. Chân và các bộ phận vùng bụng khác của cơ thể, như bao da, ức, có thể bị tiết dịch, khiến con vật không muốn di chuyển. Bò đực có thể bị vô sinh vĩnh viễn hoặc tạm thời. Bò mang thai có thể bị sảy thai và động dục trong vài tháng.

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh Viêm da nổi cục, các biện pháp phòng bệnh chính bao gồm chủ động giám sát để kịp thời phát hiện sớm các trường hợp trâu, bò mắc bệnh, cách ly trâu, bò mắc bệnh và tiêm phòng cho đàn trâu, bò.

Do đó, để công tác phòng chống bệnh Viêm da nổi cục trên đàn trâu bò đạt kết quả tốt, người chăn nuôi cần thực hiện đầy đủ các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, cụ thể như sau:

Nhập con giống có nguồn gốc rõ ràng, có giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan thú y.

Định kỳ tẩy giun sán cho đàn trâu bò. Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin cho đàn trâu bò như: vắc xin Tụ huyết trùng trâu bò, vắc xin LMLM trâu bò, đặc biệt là vắc xin viêm da nổi cục trâu bò theo khuyến cáo của cơ quan thú y.

Thường xuyên thực hiện vệ sinh, khử trùng, tiêu độc môi trường chăn nuôi, dụng cụ chăn nuôi (máng ăn, máng uống), phương tiện vận chuyển. Có biện pháp để tiêu diệt các loài vật chủ trung gian truyền bệnh  như: ruỗi, muỗi, ve, mòng và các loại côn trùng hút máu khác,… tại khu vực chuồng nuôi. Chăm sóc, nuôi dưỡng tốt; đảm bảo khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng cho đàn trâu bò.

Giám sát chặt chẽ đàn trâu bò trong quá trình chăn nuôi. Khi phát hiện trâu, bò nghi mắc bệnh cần báo cáo ngay cho Cơ quan Thú y và chính quyền địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh để dịch bệnh lây lan ra diện rộng.

Với mục tiêu kiểm soát, khống chế thành công dịch bệnh Viêm da nổi cục trên trâu, bò trên trâu, bò trên địa bàn góp phần đảm bảo an toàn thực phẩm, môi trường và hoạt động thương mại động vật, sản phẩm động vật trên địa bàn. Theo đó, Thành phố thực hiện nhiều giải pháp trọng tâm như tiêm phòng vaccin cho trên 80% tổng đàn trâu bò; chủ động giám sát, phát hiện sớm và kiểm soát tốt dịch bệnh tới 30% số ổ dịch tại các xã phường; xây dựng vùng và cơ sở an toàn phòng chống dịch viêm da nổi cục (VDNC); Đồng thời, chủ động phòng bệnh có hiệu quả bằng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, vệ sinh, khử trùng tiêu độc và tiêu diệt các véc tơ truyền bệnh, xây dựng vùng cơ sở an toàn dịch bệnh; Bên cạnh đó, kiểm soát chặt việc vận chuyển, ngăn chặn không để mầm bệnh VDNC xâm nhiễm từ bên ngoài vào thành phố, trong đó tăng cường kiểm soát giết mổ va kiểm tra vệ sinh thú y; Đối với trường hợp phát hiện bệnh phải thực hiện các biện pháp quyết liệt trong ứng phó xử lý ổ dịch, chống dịch và quản lý chăm sóc gia súc bệnh không để lây lan dịch bệnh.

Tuy nhiên, để công tác phòng, chống bệnh viêm da nổi cục đạt kết quả tốt cần có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương, nhất là ý thức chủ động, chấp hành pháp luật về chăn nuôi, thú y của người chăn nuôi nhằm đảm bảo an toàn trong sản xuất, kinh doanh trên địa bàn./.